Op grond van de Wet aanvullende bepaling verwerking persoonsgegevens in de zorg (Wabvpz) kan het zijn dat u een elektronisch uitwisselingssysteem beheert. Daarnaast kunt u ook slechts delen van uw medische dossiers met een dergelijk systeem uitwisselen. Dit heeft bepaalde gevolgen voor u als zorgaanbieder. U dient bijvoorbeeld vast te leggen dat de patiënt voor deze uitwisseling toestemming heeft gegeven. Voorts dient u inzage te geven met wie u welke gegevens deelt. Deze gevolgen worden hieronder verder besproken.
Toestemmingsvereiste
Net zoals op grond van de AVG, dient de patiënt op grond van de Wabvpz toestemming te vragen voor de elektronische uitwisseling met andere zorgaanbieders. In het wetsontwerp wordt gesproken over een tweetraps-toestemmingseis. Ten eerste moet de patiënt toestemming geven om de gegevens überhaupt beschikbaar te stellen. Vervolgens dient voor inzage in de gegevens die beschikbaar zijn gesteld in sommige gevallen afzonderlijke toestemming te worden gegeven.
Tijdens de behandeling van dit wetsontwerp kwam echter aan de orde het feit dat deze twee toestemmingseisen niet praktisch bleken te zijn.1 Het betreffende artikellid waarin deze eis was neergelegd treedt dan ook niet in werking. Het gevolg hiervan is dat de patiënt slechts toestemming hoeft te geven voor het beschikbaar stellen van zijn of haar gegevens in het elektronisch uitwisselingssysteem. Deze toestemming betreft, net zoals in de AVG is vastgelegd, een uitdrukkelijke toestemming.2
In het oorspronkelijke wetsvoorstel was voorts geregeld dat vanaf 1 juli 2020 deze toestemming specifiek moet zijn.3 Net zoals de tweede toestemmingseis bleek dit praktisch niet haalbaar te zijn en dit artikel treedt dan ook niet in werking.
Registratie van de toestemming
Op grond van het op 1 juli 2020 in werking tredende artikel 15c lid 2 Wabvpz dient de zorgaanbieder een register bij te houden van de gegeven toestemmingen. Deze open deur behelst dezelfde soort registratie van een algemene toestemmingsverlening onder de AVG. De zorgaanbieder dient immers te kunnen bewijzen dat de patiënt voor de uitwisseling toestemming heeft gegeven. Een dergelijke registratie zal veelal plaatsvinden in de software van de zorgaanbieder. Bij deze registratie moet duidelijk zijn per wanneer de patiënt zijn of haar toestemming heeft gegeven.
Recht op inzage en afschrift van het dossier
Het recht dat op grond van artikel 15d en 15e Wabvpz op 1 juli 2020 wordt ingevoerd, behelst een lex specialis ten aanzien van het reeds bestaande recht op inzage en afschrift.4 Op grond van deze twee artikelen heeft de patiënt recht op kosteloze elektronische inzage en een afschrift van zijn of haar medisch dossier. Op grond van de reeds bestaande regels kunnen er nu nog kosten voor in rekening worden gebracht.
Indien er om een afschrift van het dossier wordt verzocht, dient daarin onder meer te worden opgenomen:
- wie bepaalde informatie via het elektronisch uitwisselingssysteem beschikbaar heeft gesteld en op welke datum; en
- wie bepaalde informatie heeft ingezien of opgevraagd en op welke datum.
Voor afschriften en inzage in papieren dossiers, mogen echter nog wel kosten in rekening worden gebracht. Het recht op elektronische inzage kan op diverse manieren worden bewerkstelligd. Dit kan door de patiënt bijvoorbeeld toegang te geven tot een patiëntenportaal, maar ook door deze inzage te verschaffen in het dossier op een computer van de zorgaanbieder zelf. Bij dit laatste kan de hulpverlener voorts tekst en uitleg geven bij vragen.
Informatieplicht
Net zoals dat het recht op inzage een lex specialis betreft ten aanzien van de AVG, is de informatieplicht uit artikel 15c Wabvpz een lex specialis ten aanzien van de algemene informatieplicht uit de AVG. Deze informatieplicht geldt vanaf 1 juli 2020.
De zorgaanbieder moet voor het beschikbaar stellen van gegevens aan een elektronisch uitwisselingssysteem informatie geven aan de patiënt. Deze informatie moet, naast de algemene informatieplicht uit de AVG, bevatten:
- rechten van de patiënt bij de uitwisseling;
- de wijze waarop de patiënt deze rechten kan uitoefenen;
- welke gegevens van de patiënt beschikbaar worden gesteld;
- de werking van het elektronisch uitwisselingssysteem.
Voorts moet bij een substantiële wijziging van het uitwisselingssysteem of indien nieuwe categorieën van zorgaanbieders hierop worden aangesloten, dit aan de patiënt kenbaar worden gemaakt. In het geval bijvoorbeeld geen apothekers zijn gekoppeld aan het Landelijk Schakelpunt en dit wel gaat gebeuren, dan dient deze wijziging aan alle patiënt, wiens gegevens beschikbaar zijn gesteld, kenbaar worden gemaakt. Indien dergelijke wijzigingen plaatsvinden, moet de zorgaanbieder de patiënt erop wijzen dat hij zijn toestemming kan aanpassen of intrekken.
Naast deze nieuwe informatieplicht, dient de zorgaanbieder op grond van de AVG de patiënt natuurlijk te informeren over welke gegevens waarom beschikbaar worden gesteld.